اختلالات شخصیت نوعی از اختلالات روانی هستند که در آن وقتی درگیرش هستید یک الگوی سفت و سخت برای فکر کردن، عمل کردن و رفتار کردن دارید. فردی که اختلال شخصیت دارد، در درک و ارتباط با موقعیت‌ها و افراد دچار مشکل می شود. این باعث مشکلات و محدودیت‌های زیادی در روابط، فعالیت‌های اجتماعی، کار و مدرسه می‌شود.
علائم اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت به سه دسته تقسیم می‌شوند که براساس ویژگی‌ها و نشانه‌ها مشابه هستند. بسیاری از افراد با یک اختلال شخصیت، علائم و نشانه‌هایی از حداقل یک اختلال شخصیت دیگر دارند. لازم نیست تمامی نشانه‌ها و علائم فهرست‌شده برای تشخیص یک اختلال مشاهده شود.
اختلالات شخصیت نوع A
این اختلالات با تفکر یا رفتارهای عجیب و غریب مشخص می‌شوند. که شامل اختلال شخصیت پارانوئید، اختلال شخصیت اسکیزوئید و اختلال شخصیت اسکیزوتایپال است.
اختلال شخصیت پارانوئید
- بی اعتمادی و بدگمانی به دیگران و انگیزه‌های آن‌ها
- باور به این که دیگران قصد دارند به آن ها آسیب بزنند یا آن هارا فریب دهند
- عدم اعتماد به وفاداری و یا قابل‌اعتماد بودن دیگران
- فکر میکنند هر اتفاقی که می افتد به آن ها ربط دارد یا به نوعی برای زمین زدن آن ها صورت گرفته است
- عکس العمل خشمگینانه نسبت به تحقیر و توهین
- کینه اندوزی
- شک داشتن مداوم به همسر یا شریک عاطفی
اختلال شخصیت اسکیزوئید
- عدم علاقه به روابط فردی یا اجتماعی ، ترجیح می‌دهند تنها باشند
- نشان دادن احساسات و هیجانات محدود
- لذت نبردن در انجام فعالیت های خوشایند
- عدم توانایی در شناسایی نشانه های اجتماعی
- داشتن ظاهری سرد یا بی‌تفاوت نسبت به دیگران
- عدم تمایل به برقراری رابطه جنسی
اختلال شخصیت اسکیزوتایپال
- افکار،باورها،اعمال،رفتارها، پوشش و صحبت های عجیب و غریب
- تجربیات ادراکی عجیب، مثل شنیدن صداهایی که نام او را زمزمه میکنند
- بی تفاوتی و یا واکنش‌های احساسی نامناسب
- اضطراب اجتماعی یا ناراحتی از هم نشینی یا برقراری ارتباط با دیگران
- واکنش های نامناسب و مشکوکانه به دیگران
- “تفکر جادویی“ – فکر میکنند که میتوانند با تفکر خود بر روی افکار و اتفاقات تاثیر بگذارند
- باور به اینکه هر اتفاقی که می افتد یک پیام پنهان برای آن ها دارد
اختلالات شخصیت نوع B
این دسته از اختلالات باعث می شوند تا فرد مبتلا در کنترل احساسات خود دچار مشکل باشد. این افراد احساسات زیادی را تجربه میکنند و ممکن است رفتارهای تکانشی، غیر قابل پیش بینی یا نمایشی داشته باشند. اختلالات این زیردسته شامل اختلال شخصیت ضداجتماعی، اختلال شخصیت خودشیفته، اختلال شخصیت مرزی و اختلال شخصیت نمایشی هستند.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
- بی‌توجهی به نیازها و احساسات دیگران
- دروغ گفتن مداوم، دزدی و استفاده از نام‌های مستعار، کلاه گذاشتن بر سر دیگران
- داشتن مشکلات متعدد در رعایت قوانین
- نقض مکرر حقوق دیگران
- رفتار پرخاشگرانه و خشونت‌آمیز
- بی توجهی به امنیت خود و دیگران
- رفتارهای تکانشی
- عدم مسئولیت پذیری
- نداشتن احساس پشیمانی
اختلال شخصیت مرزی
- رفتارهای تکانشی و خطرناک، مانند داشتن رابطه جنسی غیرایمن، قمار و یا شراب خواری
- نداشتن تصویر ثابتی از خود
- روابط عاطفی بی ثبات
- پایین و بالا شدن خلق و خوی مداوم به دلیل استرس های بین فردی
- رفتارهای خودآزاری و خودکشی
- ترس شدید از رها شدن یا تنها ماندن
- احساس پوچی شدید
- نمایش مکرر خشم شدید
اختلال شخصیت نمایشی
- مدام به دنبال جلب توجه است
- دیگران را تحریک احساسی،جنسی یا عاطفی میکنند تا توجه جلب کنند
- خیلی محکم و با احساسات شدید صحبت میکنند بدون اینکه منطق درستی پشت حرف هاشون داشته باشند
- به راحتی تحت‌تاثیر دیگران قرار می‌گیرند
- خیلی سطحی هستند و احساساتشون به راحتی تغیر میکنه
- زیاد از حد برای ظاهرشان نگران هستند
- فکر می‌کند که روابطشان با دیگران نزدیک‌تر از چیزی است که واقعا هست.
اختلال شخصیت خودشیفته
- باور دارند کهخاص و مهم‌تر از دیگران هستند
- درباره موفقیت،قدرت و جذابیت خیال پردازی میکنند
- عدم توانایی در درک نیازها و احساسات دیگران
- اغراق درباره دستاوردها و استعدادهایشان
- نیاز مداوم به تحسین و ستایش
- تکبر
- داشتن انتظارات غیرمنطقی از دیگران
- رشک ورزیدن به دیگران یا باور به اینکه دیگران به آن ها رشک می ورزند
اختلالات شخصیت نوع C
این نوع اختلالات معمولا منشا اضطرابی یا ترس دارند که شامل اختلال شخصیت اجتنابی، اختلال شخصیت وابسته و اختلال شخصیت وسواسی جبری هستند.
اختلال شخصیت اجتنابی
- حساسیت زیاد نسبت به انتقاد و یا مورد تایید قرار نگرفتن
- احساس ناکافی بودن، بی ارزش بودن و یا غیر جذاب بودن
- اجتناب از فعالیت‌های کاری که به ارتباط بین فردی نیاز دارند
- منزوی هستند و از فعالیت‌های جدید یا ملاقات افراد جدید اجتناب می کنند
- خجالت شدید در وضعیت‌های اجتماعی و روابط شخصی
- ترس از مخالفت، شرمندگی یا تمسخر
اختلال شخصیت وابسته
- وابستگی بیش از حد به دیگران و احساس نیاز به مراقبت
- رفتارهای مطیعانه نسبت به دیگران
- ترس از تنهایی و مراقبت از خود
- نداشتن اعتماد به نفس و نیاز به نصیحت های دیگران و ناتوانی در تصمیم گیری بدون دیگران حتی در موارد کوچک و بی اهمیت
- آسان نبودن شروع یک پروژه شخصی که در آن تنها هستند
- ترس از مخالفت با دیگران
- تحمل رفتار بد و بد رفتاری، حتی اگر بتوانند از آن جلوگیری کنند
- نیاز فوری به شروع یک رابطه جدید وقتی یک رابطه قبلی به پایان می رسد
اختلال شخصیت وسواسی جبری
- توجه افراطی به قوانین، نظم و ترتیب
- کمال گرایی افراطی که در نتیجه باعث می شود فرد وقتی در بهترین حالت خود قرار ندارد کاری را انجام ندهد، به عنوان مثال فرد نمیتواند یک پروژه را به اتمام برساند زیرا به استانداردهایی که برای خود تعیین کرده است نرسیده است.
- تمایل به کنترل افراد، وظایف و شرایط و ناتوانی در محول کردن وظایف به دیگران
- بی‌توجهی به دوستان و فعالیت‌های لذت بخش به دلیل تعهد بیش از حد به کار یا پروژه
- عدم توانایی در دور انداختن اشیا خراب یا بی‌ارزش
- سرسخت و لجباز
- عدم انعطاف پذیری در اخلاقیات
- کنترل شدید بر بودجه‌بندی و خرج کردن پول
چه زمانی به متخصص سلامت روان مراجعه کنیم؟
اگر علایمی از اختلال شخصیت داشتید، بهتر است به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید. اختلالات شخصیت میتوانند مشکلات قابل‌توجهی در زندگی شما ایجاد کنند که ممکن است بدون درمان بدتر شوند.
